Zaterdag 17 september 2022, lang hebben we uitgekeken naar deze dag. De oceaanroeiers Paul, John, Gerhard, Marcel en Chris van de North Atlantic Four volgen deze dag hun OPST bij STC-KNRM te Rotterdam. OPST staat voor Offshore Personal Safety Training. Tijdens deze training leren wij alle vaardigheden aan die ons op de oceaan, tijdens een noodsituatie, in leven gaan houden. Situaties die we tijdens onze oceaanroeitocht uiteraard nooit hopen mee te maken. Maar als ze zich zouden voordoen, zijn we er op voorbereid en weten we hoe te handelen!
Tot de cursisten behoorden deze zaterdag ook twee zeezeilers: Bas en Wynke Het was ontzettend leuk en inspirerend om hun motivatie te horen voor een zeilwedstrijd van meerdere dagen op de Middellandse zee. Bas had zelfs al eens de Atlantische Oceaan bedwongen in een zeilboot. Het maakt ook niet uit of je nu zeilt of roeit. De afstand en de omstandigheden (lichamelijke en geestelijke uitputting, slecht weer) maken het tot een bijzondere prestatie, een uitputtingsslag waarbij je teruggeworpen wordt op jezelf en jouw teamgenoten.
Onze instructeurs Bert, Ferry en Andre ontvingen ons op de trainingslocatie van STC-KNRM. Het was een gezellig weerzien met Bert, die ons dit voorjaar 16 woensdagmiddagen onder handen genomen had tijdens onze theorielessen op het STC. En hij stond te popelen om ons opnieuw onder handen te kunnen nemen……. Zowel Bert, Ferry als Andre zijn bevlogen en zeer ervaren instructeurs in het omgaan met (levensbedreigende) situaties op zee. En van het type: “niet lullen maar poetsen”. Precies wat wij nodig hebben. Kortom: een warm bad.
De ochtend bestond uit een theorieles van Bert en Andre. Bert beet de spits af met een presentatie over allerlei nautische noodsituaties. Scenario’s als “man over board” en “life raft boarding” werden vlot doorgenomen aan de hand van een presentatie, die veel plaatjes bevatte. Een plaatje zegt meer dan 1.000 woorden! De verhalen bij het beeldmateriaal van echte noodsituaties op zee, maakten een diepe indruk op ons.
Andre name halverwege de ochtend het stokje van Bert over en doceerde ons de beginselen van brandpreventie (voorkomen is beter dan blussen) en brandbestrijding aan boord. De branddriehoek en diverse blusmiddelen stonden daarbij centraal.
Tijdens de lunch sloten Annette (onze podcastmaker) en een camera- team van NPO2 aan. Dit camerateam maakt een vierdelige documentaire die in 2024 wordt uitgezonden waarin onze oceaanroeitocht een plekje heeft. De lunch was uitstekend, en we zouden de energie hard nodig hebben die middag voor het praktijkgedeelte van de training. Rond 13:00 werden we alle zeven in een overlevingspak gehesen. Een reddingsvest eroverheen om het af te maken, en klaar stonden we. Instructeurs Bert (op de kant) en Ferry (in het water) leidden ons naar een platform aan de haven, waar we één voor één met een bepaalde springtechniek (voeten gekruist, een hand kruislings op de schouder en een hand voor neus en mond), als een potloodje 3 meter naar beneden sprongen. Degenen die schuin of gebogen sprongen, moesten dit bekopen met een “feet first” lancering vanuit de diepte weer terug naar het wateroppervlak. Waarbij het hoofd als laatste weer lucht voelde.
In het water werden de basisoverlevingstechnieken voor het eerst geoefend:
- zwem op je rug met je benen gekruist en je armen als peddels;
- formeer in een kring, hoofden naar elkaar, en doe een “head count”;
- formeer een kring met de benen naar buiten = 360 graden zicht;
- trappelen met de benen t.b.v. helikopter attentie;
- samen zwemmen in lijn (krokodil) gaat sneller dan allemaal alleen zwemmen, waarbij de achterste persoon de enige is die op zijn buik zwemt en de koers dicteert.
Na wat rondgezwommen te hebben in verrassend zout Maaswater, gingen we het binnenzwembad in voor het echte werk: “life raft boarding”. Ook daar begon iedere oefening met een potloodsprong vanaf een bordes van een meter of 3 hoog. Gevolgd door zwemmen in lijn naar het life raft, en het boarden (aan boord gaan) van het overlevingsvlot. De eerste twee bleven op de rand van het vlot zitten (in de opening) om de andere overlevenden naar binnen te helpen. Eenmaal binnen wederom de head count om te bepalen of we compleet zijn.
De volgende oefening betrof de redding. Enerzijds een helikopterredding (hoisten) waarbij je met een hijsband aan een staalkabel uit het vlot gehesen werd richting de helikopter. Anderzijds het zelf naar boven klimmen via een klimnet en via een touwladder. Vooral het omhoog klimmen langs een touwladder was moeilijker dan gedacht.
De daaropvolgende oefening betrof het keren van het reddingsvlot dat op zijn kop in het water dreef. Een lastige maar ontzettend belangrijke techniek, die je alleen moest uitvoeren. Het life raft kantelt zich over jou heen, waardoor je eronder komt te drijven. Weliswaar in een luchtbel, vanwege de flexibele bodem. Door het juiste touw onder de bodem van het vlot te volgen, kwam je weer onder het overlevingsvlot vandaan.
Eenmaal aan boord bleken we helaas niet met zeven personen te zijn, maar met zes. De zevende persoon dreef bewusteloos in het water. Deze drenkeling moest door een van de zes anderen opgehaald worden met een reddingslijn, waarna beiden (drenkeling en reddingzwemmer) werden binnengetrokken door de twee personen die op de rand van het life raft zaten. Deze twee personen moesten het bewegingloze slachtoffer naar binnen trekken, met hulp van de reddingzwemmer die nog in het water lag. Alle zeven moesten we elk van deze rollen eenmaal spelen, dus dit werden heel wat oefeningen. In het donker, de wind, de regen en op de deinende golven.
Deze oefening werd afgesloten met het naar boven klauteren via het klimnet. Een absolute hel, omdat de overlevingspakken zich inmiddels gevuld hadden met een waterkolom vanaf je tenen tot je middel. Waardoor je heel wat kilo’s extra’s omhoog zeulde.
Na dit natte deel, volgde het droge deel, waarbij we nog eenmaal afgeknepen werden, ditmaal door instructeur Andre. Brand in theorie is leuk, brand in het echt is andere koek. Met schuim, poeder en CO2 moesten we verschillende brandjes blussen. Op een veilige manier zonder zelf gewond te raken!
Hierna werden de pyrotechnische reddingsmiddelen gedemonstreerd, waarbij we een rookpot en een handstakellicht mochten afsteken. De rookpot zinkt niet, en geeft langere tijd een ongelooflijke oranje wolk. En het handstakellicht brand onder water gewoon door!
Ook dit droge deel werd afgesloten met een prachtige eindoefening. Aan boord van ons schip was op twee plekken sprake van brand, en bleek er ook nog een persoon te kampen met hartfalen. Al het slechte komt blijkbaar in drieën. Door goed teamwerk werd er tegelijk geblust en gereanimeerd.
We zijn STC-KNRM zeer, zeer dankbaar. Dit prachtige veiligheidsinstituut heeft ons oceaanroeiteam geheel belangeloos de juiste basisvaardigheden aangeleerd om onszelf in veiligheid te kunnen brengen tijdens een onverhoopte noodsituatie aan boord van onze oceaanroeiboot Alexia. Onze speciale dank gaat daarbij uit naar onze instructeurs Bert, Ferry en Andre!
